تفاوت عملکرد انکودر و فتوسل در جکهای پارکینگی
در سیستمهای جک پارکینگی و دربهای اتوماتیک، انکودر (Encoder) و فتوسل (Photocell) دو قطعه مهم برای کنترل حرکت و ایمنی درب هستند. هرچند که هر دو برای بهبود عملکرد سیستم به کار میروند، اما وظایف و عملکرد آنها کاملاً متفاوت است. در این مقاله، به بررسی تعریف، عملکرد، تفاوتها و نقش مکملی آنها در جکهای پارکینگی خواهیم پرداخت.
انکودر چیست و چه نقشی دارد؟
انکودر یک حسگر الکترومکانیکی است که وظیفه اندازهگیری موقعیت، سرعت و جهت حرکت درب را بر عهده دارد. این قطعه معمولاً روی شفت موتور جک پارکینگی نصب میشود و با تبدیل حرکت مکانیکی به سیگنال الکتریکی، میزان باز و بسته شدن درب را مشخص میکند.
یکی از مهمترین وظایف انکودر، کنترل دقیق موقعیت درب بدون نیاز به استوپر مکانیکی است. به این معنا که بدون نیاز به قطعات مکانیکی اضافی، میتوان تنظیمات باز و بسته شدن درب را بهصورت نرم و دقیق کنترل کرد. همچنین انکودر در بسیاری از مدلهای پیشرفته جکهای پارکینگی بهعنوان بخشی از سیستم ضد برخورد (Anti-Crush) عمل میکند. در صورتی که درب هنگام حرکت با مانعی برخورد کند، انکودر این تغییر در فشار یا سرعت را تشخیص داده و به برد فرمان میدهد تا حرکت را متوقف یا معکوس کند.
فتوسل چیست و چه وظیفهای دارد؟
فتوسل که با نام چشم الکترونیکی نیز شناخته میشود، یک سنسور نوری است که برای تشخیص موانع در مسیر درب استفاده میشود. این سنسور معمولاً بهصورت یک جفت فرستنده و گیرنده در دو طرف درب نصب میشود. هنگامی که یک مانع (مانند خودرو، عابر پیاده یا هر جسم دیگری) میان این دو سنسور قرار بگیرد، مسیر نور مادون قرمز قطع میشود و برد فرمان از بسته شدن درب جلوگیری میکند.
برخلاف انکودر که بر روی موتور و سیستم داخلی جک تمرکز دارد، فتوسل بهعنوان یک سیستم ایمنی بیرونی عمل میکند و صرفاً به تشخیص موانع در مسیر حرکت درب میپردازد. این یعنی اگر مانع دقیقا در محل فتوسل قرار نداشته باشد، ممکن است فتوسل قادر به تشخیص آن نباشد، در حالی که انکودر میتواند از طریق تغییر فشار و گشتاور موتور مانع را حس کند.
مقایسه انکودر و فتوسل در جکهای پارکینگی
برای درک بهتر تفاوتها، جدول زیر به مقایسه عملکرد این دو قطعه میپردازد:
ویژگی | انکودر (Encoder) | فتوسل (Photocell) |
---|---|---|
هدف اصلی | کنترل موقعیت و حرکت درب | تشخیص مانع در مسیر درب |
نحوه عملکرد | اندازهگیری سرعت و تغییرات فشار در موتور | ارسال و دریافت پرتو مادون قرمز |
محل نصب | روی موتور یا شفت جک | دو طرف درب (فرستنده و گیرنده) |
تشخیص مانع | از طریق تغییر در فشار و سرعت موتور | از طریق قطع شدن نور مادون قرمز |
حساسیت به موقعیت درب | بله، در تمام مراحل حرکت درب عمل میکند | فقط در محدودهای که نصب شده، مانع را تشخیص میدهد |
نقش در آنتی کراش | بله، میتواند تغییرات فشار را تشخیص دهد | خیر، فقط وجود یا عدم وجود مانع را مشخص میکند |
ضروری بودن در سیستم | در برخی مدلهای جک ضروری است | بله، برای افزایش ایمنی ضروری است |
آیا انکودر و فتوسل مکمل یکدیگر هستند؟
بله، انکودر و فتوسل مکمل یکدیگر هستند، اما به یکدیگر وابسته نیستند. این بدان معناست که یک سیستم میتواند فتوسل داشته باشد اما انکودر نداشته باشد، یا برعکس. با این حال، اگر هر دو سیستم در کنار هم استفاده شوند، امنیت و دقت عملکرد جک پارکینگی به بالاترین سطح ممکن میرسد.
در برخی از مدلهای جکهای الکترومکانیکی ساده که انکودر ندارند، سیستم آنتی کراش از طریق افزایش جریان موتور تشخیص میدهد که آیا درب با مانعی برخورد کرده یا خیر. در این روش، اگر به دلیل برخورد با یک مانع، فشار روی موتور افزایش یابد، برد فرمان متوجه شده و حرکت را متوقف یا معکوس میکند. این سیستم در مقایسه با آنتی کراش مبتنی بر انکودر، دقت کمتری دارد و ممکن است در بعضی موارد مانع را دیرتر تشخیص دهد.
از طرفی، فتوسل فقط زمانی کار میکند که مانع دقیقاً در مسیر نور مادون قرمز آن قرار داشته باشد. این یعنی اگر یک مانع در جای دیگری از مسیر درب باشد، فتوسل آن را تشخیص نمیدهد. به همین دلیل، ترکیب انکودر برای تشخیص برخورد با مانع و فتوسل برای پیشگیری از تصادف، یک راهحل ایدهآل برای سیستمهای درب اتوماتیک و جکهای پارکینگی است.
جمع بندی
در یک سیستم جک پارکینگی ایدهآل، استفاده از هر دو قطعه انکودر و فتوسل باعث بهبود عملکرد و افزایش ایمنی میشود. انکودر برای کنترل دقیق حرکت و جلوگیری از ضربه ناگهانی هنگام بسته شدن درب ضروری است، در حالی که فتوسل برای تشخیص موانع و جلوگیری از تصادف با خودرو یا افراد استفاده میشود.
اگر یک سیستم فاقد انکودر باشد، میتواند همچنان دارای آنتی کراش باشد، اما دقت آن به روشهای جایگزین مانند بررسی جریان موتور وابسته خواهد بود. به همین دلیل، توصیه میشود در جکهای پارکینگی مدرن، از ترکیب انکودر و فتوسل بهعنوان دو ابزار مکمل استفاده شود تا ایمنی و کارایی در بالاترین سطح ممکن حفظ شود.